کاخ پاسال بزرگترین خانه ایران که به نام‌های قصر سنگی یا ورسای ایران هم مشهور است، به عنوان بزرگترین خانه‌ی ایران شناخته می‌شود. این کاخ که با معماری دوره‌ی پهلوی دوم ساخته شده، متعلق به ثابت پاسال بازرگان ایرانی و از اعضای محفل بهاییان ایران بوده است. این عمارت در انتهای خیابان جردن و منطقه‌ی امانیه‌ی تهران واقع شده که امروزه قابل بازدید نیست اما اطلاعاتی از بنا و وضعیت آن در دسترس است.
در این مقاله خواهید خواند:
چه کسی در پاسال ساکن بوده است؟
این کاخ در دهه 1340 خورشیدی به سفارش حبیب‌الله ثابت معروف به ثابت پاسال، یکی از ثروتمندترین بازرگانان و کارآفرینان ایران در زمان پهلوی ساخته شد. ثابت پاسال که صاحب تعداد زیادی از شرکت‌ها و نمایندگی‌های تجاری وقت ایران بود، این کاخ را به عنوان محل سکونت خود و خانواده‌اش ساخت؛ طراحی این کاخ به دست معماران مشهور آن زمان انجام شد و ساخت آن چندین سال طول کشید.
پس از انقلاب اسلامی در سال 1357، این کاخ به مالکیت دولت جمهوری اسلامی ایران درآمده و تا مدت‌ها بلا استفاده مانده است. در سال‌های اخیر، بحث‌های زیادی پیرامون مالکیت و وضعیت این کاخ مطرح شده است و برخی از فعالان میراث فرهنگی خواستار ثبت و حفاظت از این بنا به عنوان یکی از آثار ملی ایران شدند.
موقعیت عمارت
کاخ پاسال در یکی از مناطق شمالی تهران، در خیابان جردن یا آفریقا واقع شده است. این منطقه از تهران به دلیل داشتن بناهای مدرن، سفارتخانه‌ها و مراکز تجاری و اداری، به عنوان یکی از مناطق ممتاز و محبوب پایتخت شناخته می‌شود؛ به طوری که این بنا یکی از نقاط مهم و شناخته شده در نقشه‌ی شهری تهران به شمار می‌رود.
معماری کاخ پاسال
کاخ پاسال بزرگترین خانه ایران با الهام از معماری کلاسیک اروپایی، به خصوص معماری کاخ‌های فرانسوی طراحی شده است. نمای بیرونی کاخ از سنگ‌های گرانیت و مرمر ساخته شده و دارای ستون‌های بلند و مجسمه‌های تزیینی است. باغ‌های پاسال با انواع گل‌ها و درختان زینتی تزیین شده‌اند و استخر و آب نماهای متعددی در سراسر محوطه دیده می‌شوند. طراحی محوطه نیز به گونه‌ای است که حداکثر استفاده از فضا و چشم‌اندازهای طبیعی صورت گرفته است.
داخل کاخ نیز با استفاده از اعیانی‌ترین مصالح و تزیینات داخلی ساخته شده است. دیوارها با نقاشی‌ها و تزیینات دستی زیبا پوشیده شده و سقف‌ها با چلچراغ‌های کریستالی بزرگ آراسته شده‌اند. اتاق‌های متعدد و فضاهای بزرگ داخلی، از جمله سالن‌های پذیرایی، اتاق‌های خواب و امکانات مختلف نشان دهنده‌ی سبک زندگی مجلل و اشرافی دوران پهلوی است.
امکانات پاسال
عمارت پاسال، یک کاخ اعیانی در دوران پهلوی به حساب می‌آید که امکانات مختلفی برای راحتی و تفریح ساکنین خانه در آن تعبیه شده بود:
- استخر روباز بزرگ
- باغ و فضای سبز وسیع
- فضای تئاتر روباز در باغ
- یک پارکینگ بزرگ برای مهمانان
- سالن های پذیرایی
- اتاق های متعدد برای میهمان
- کتابخانه و اتاق مطالعه
- سالن ورزشی
- سینمای خانگی
- آشپزخانه‌ی بزرگ و مجهز
- تجهیزات داخلی آنتیک و گران قیمت
- چایخانه
- محوطه‌ی بیلیارد
کاخ پاسال هم اکنون در چه وضعیتی است؟
پس از انقلاب، بسیاری از اموال و املاک افراد نزدیک به رژیم پهلوی مصادره شد و کاخ پاسال نیز از این قاعده مستثنی نبود. پاسال نیز در مالکیت بنیاد مستضعفان درآمد که یکی از نهادهای انقلابی مسئول مدیریت و بهره برداری از اموال مصادره شده بود. در طی سال‌های پس از انقلاب، کاخ پاسال به تدریج از شکوه و جلال سابق خود فاصله گرفت. عدم استفاده‌ی مستمر و نگهداری نامناسب باعث شد که این بنای ارزشمند به تدریج دچار فرسودگی شود. این کاخ چند بار تا مرز تخریب هم رفت؛ اما در نهایت ثبت ملی گردید.
ثبت در آثار ملی
کاخ پاسال نه تنها از نظر معماری یک شاهکار است، بلکه از نظر فرهنگی و تاریخی نیز دارای اهمیت بسیاری است. این کاخ نمادی از دوران پهلوی و سبک زندگی و معماری آن دوران است و به عنوان یکی از میراث باقی‌مانده‌ی آن دوره، باید مورد حفاظت و نگهداری قرار گیرد. در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای ثبت این کاخ به عنوان یک اثر ملی صورت گرفت که باعث ثبت این اثر در فهرست آثار ملی ایران شد.
قیمت گذاری
هر چند این عمارت در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و قابل خرید و فروش نیست اما علاوه بر ارزش ملی، از نظر قیمت گذاری نیز ارزش بالایی دارد. پیش از انقلاب اسلامی ارزش این بنا در حدود 15 میلیون دلار قیمت گذاری شده است؛ بعد از انقلاب نیز این ملک شاهد اتفاقات تاریخی زیادی در خود بوده است که مقدار بیشتری به ارزش ملک می‌افزاید. گفته می‌شود اشیای استفاده شده در ساخت این بنا خاص بوده و ساختمان بنا نیز دارای معماری ارزشمند و منحصر به فرد است.
پاسال نماد خانه ی اعیانی
کاخ پاسال بزرگترین خانه ایران و یکی از زیباترین و با شکوه‌ترین بناهای تهران، دارای اهمیت فرهنگی و تاریخی بسیاری است. این خانه که توسط یکی از سرمایه‌گذاران بزرگ وقت در ایران ساخته شده، نمادی از یک خانه‌ی لوکس و زندگی مجلل است. برای کسب اطلاعات در مورد مناطق اعیان نشین و امکانات خانه‌های اعیانی و لوکس می‌توانید با مشاوران آی ملک در ارتباط باشید.
سوالات متداول:
کاخ پاسال به چه کسی تعلق دارد؟
این کاخ پیش از انقلاب اسلامی به ثابت پاسال تعلق داشته و پس از آن در مالکیت بنیاد مستضعفان درآمده و هم اکنون در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
اخ پاسال چه امکاناتی داشته است؟
کاخ پاسال دارای امکاناتی چون استخر روباز، سالن‌های پذیرایی، کتابخانه، سالن ورزشی، سینمای خانگی و باغ‌های وسیع بوده است.
کاخ پاسال اکنون در چه وضعیتی قرار دارد؟
پس از انقلاب، این کاخ به مالکیت دولت درآمد و با وجود تلاش‌هایی برای ثبت ملی به دلیل نگهداری نامناسب، دچار فرسودگی شده است.
