واژه سرقفلی ممکن است بارها به گوشتان خورده باشد و یا آن را در املاکی‌ها یا مکان‌هایی که در آگهی فروش قرار گرفته‌اند دیده باشید، اما معنی و منظور آن را متوجه نشدید؛ سرقفلی حقی است که یک قانون‌گذار برای حمایت از به اصطلاح مستاجران اماکن تجاری در نظر می‌گیرد و قوانین و مراحل خاص خود را دارد که آشنایی با جزییات و روند آن برای کسانی که قصد خرید و یا انجام آن را دارند لازم است.
در این مقاله خواهید خواند:
سرقفلی در گذشته به چه صورت بود؟
سرقفلی حقی است که فقط برای مستاجرین اماکن تجاری در نظر گرفته می‌شود و شامل مستاجران اماکن مسکونی نمی‌شود؛ این حق از گذشته هم در عرف کشور و دربین تجار و مالکین اماکن تجاری وجود داشته است و اصولی نیز دارد؛ با این روند که در قراردادی که بین مالک و مستاجر ملک تجاری بسته می‌شود، اغلب مستاجر در ابتدای شروع اجاره، مبلغی را به مالک یا اجاره دهنده پرداخت می‌کرد و در ازای آن، برای اجاره بهای پرداختی مبلغ کمی تعیین می‌شد و همچنین اجاره دهنده متعهد بود تا در به پایان رسیدن زمان اجاره، مجددا اجاره را با همان مستاجر تمدید کند و مستاجر این حق الویت را برای تمدید اجاره همان مکان نسبت به سایر افراد داشت؛ در طی تصویب شدن یکسری قوانین در روابط مالک و مستاجر در سال 56، قانون‌گذار از مفهوم عرفی سرقفلی که هم مورد پذیرش مردم بود و هم مورد تایید شرع، دورشد و به دنباله روی از حقوق غربی، مفهوم حق کسب، پیشه و یا تجارت را دراین قانون پیش‌بینی نمود که تفاوت‌های متعددی با نمونه گذشته سرقفلی داشت.
سرقفلی چیست؟
مفهوم حق کسب، پیشه یا تجارت که به جای واژه سرقفلی در سال56 تصویب شد به اعتباری اشاره می‌کند که در اثر عواملی ازجمله فعالیت مستاجر در ملک اجاره شده، برای او ایجاد می‌شود؛ سرقفلی دارای دو معنا و کاربرد است که در معنای اول، وجهی است که مستاجر در ابتدای اجاره به مالک یا اجاره دهنده پرداخت می‌کند و با پرداخت آن، علاوه براینکه مبلغ اجاره کمترتعیین می‌شود، شخص اجاره دهنده موظق است تا در پایان مدت اجاره، آن ملک را مجددا به همان مستاجر اجاره داده و اجاره نامه را باآن تمدید کند ودر معنای دوم، سرقفلی به حقی گفته می‌شود که به موجب آن ، مستاجحر آن ملک می‌تواند با پرداخت اجاره ناچیز استفاده کرده و در زمان اتمام اجاره هم الویت با اوست که برای اجاره کردن مجدد ملک اقدام کند و می‌تئاند به تصرف خود در ملک اجاره‌ای ادامه دهد.
تفاوت سرقفلی با حق کسب و پیشه چیست؟
سرقفلی با حق کسب و یا پیشه تفاوت‌های متعددی دارد؛ ازجمله تفاوت‌های آنها این است که سرقفلی به پولی گفته می‌شود که مستاجربه صورت یکباره، در ابتدای اجاره به مالک یا اجاره دهنده ملک تجاری موردنظر می‌دهد و در نحوه تعیین میزان اجاره بها هم موثر است؛ اما حق کسب یا پیشه، حقی است که به مرور زمان و در اثر فعالیت مستاجر در ملک تجاری ایجاد می‌شود و مبلغ آن مشخص نیست و میزان آن توسط کارشناس تعیین می‌شود.
ضمانت گرفتن از سرقفلی و توقیف کردت آن کاملا صحیح می‌باشد، درحالی که ضمانت از حق کسب، پیشه و یا تجارت و توقیف آن امکان پذیرنیست. انتقال حق کسب، پیشه و یا تجارت تنها با سند رسمی امکان پذیر بوده در حالی که در مورد سرقفلی چنین ازالزامی وجود ندارد.در سرقفلی، اصل بر قابلیت انتقال آن توسط مستاجر است و در حق کسب پیشه یا تجارت ، اصل اینگونه است که مستاجر حق انتقال را به دیگری ندارد.
ویژگی های حق سرقفلی چیست؟
سرقفلی نیز همانند دیگر پدیده‌های حقوقی، دارای ویژگی‌های مخصوص خود بوده که دانستن آن لازم است. این حق یک نوع حق مالی محسوب می‌شود که تمام حقوق مالی برآن حاکم است و همچنین جزو اموال غیرمنقول بوده؛ سرقفلی یک حق شرعی محسوب می‌شود و مورد تایید شورای نگهبان نیز هست.
مبلغ سرقفلی توافقی بوده و از قبل مشخص است و همچنین نقل و انتقال سرقفلی ، شامل پرداخت مالیات نیز می‌شود؛ این حق قابل می‌باشد. حق سرقفلی توسط مستاجر قابل انتقال بوده و برای انتقال آن نیاز به تنظیم سند نیست.
مزایای خرید ملک تجاری سرقفلی چیست؟
با خرید سرقفلی از مزایایی برخوردار خواهید شد که عبارت‌اند از:
1_اگر شما مالک سرقفلی باشید، حقوقی برای شما در نظر گرفته می‌شود و اختیاراتی که شما خواهید داشت طبق قانون از اختیاراتی که جهت اجاره آن ملک دارید خیلی بیشتر است.
2_ خریدار نمی‌تواند بدون اجازه تغییراتی در ملک ایجاد کند.
3_ خریدار اجازه تغییر شغل را نخواهد داشت.
معایب خرید ملک تجاری سرقفلی چیست؟
برخی از معایب خرید سرقفلی موارد زیر هستند:
1_افراد مبلغ بالایی را برای خرید سرقفلی پرداخت می‌کنند در صورتی که با پرداخت این مبلغ نیز برای برخی اقدامات نیاز به اجازه مالک ملک تجاری دارند.
2_هرگونه تغییری در ملک نیازمند رضایت کامل مالک است و در غیر اینصورت اگر مالک شکایت کند می‌تواند ملک را پس بگیرد.
آیا حق سرقفلی خرید و فروش کنیم یا نه؟
امروزه کمتر کسی به دنبال خرید و فروش سرقفلی است و این به علت مشکلاتی است که در این نوع خرید و فروش وجوددارد؛ اما در هر صورت برای انجام این عمل دانستن ویژگی‌ها و مزایا و معایب آن لازم است و در صورت نداشتن اطمینان و اطلاعات کافی می‌توانید با مشاوران خرید و فروش ملک و یا رهن واجاره در آی ملک تماس بگیرید.
سوالات متداول
سرقفلی چیست؟
سرقفلی مبلغی است که مستاجر در قالب یک قرارداد به مالک ملک موردنظر می‌‌پردازد تا بتواند از منافع ملک تجاری اط اختیارات بیشتری بهره‌مند شود.
مبلغ سرقفلی برچه اساسی تعیین می‌شود؟
مدت زمانی که ملک تجاری در اختیار مستاجر قرارخواهدگرفت در زیادشدن اعتبار محل ملک تجاری تاثیر خواهر گذاشت و همچنین موقعیت جغرافیایی و کیفیت محل ملک از جمله مواردی است که در مبلغ حق سرقفلی تاثرگذاراست.
شرایط باطل کردن سرقفلی توسط مالک چیست؟
اگر مالک قصدداشته باشد ملک تجاری خود را نوسازی یا بازسازی کند و یا طبق شرایطی برای کسب و کارشخصی خود به ملک نیاز داشته باشد و یا برای سکونت خود و خویشاوندان نزدیکش به استفاده از ملک نیاز داشته باشد باید مبلغی را به عنوان حق کسب یا پیشه به مستاجر بپردازد.
